بالاخره بورس چطور می شه؟

ابتدای سال در تحلیلی به پیش بینی شرایط بورس در سال جاری پرداختیم در ادامه در مطلبی تحلیل اولیه را بروز کردیم حالا قصد داریم با گذشت 200 روز از سال تحلیلی از ادامه شرایط بازار در سال 1401 داشته باشیم.

نقش عوامل سیاسی

همانطور که قبلا هم ذکر شد فضای اقتصادی کشور ما بسیار به عوامل سیاسی مرتبط می باشد. بعبارتی در کشور ما اولویت اصلی و اساسی مسائل سیاسی می باشند نه مسائل اقتصادی.در نتیجه شرایط اقتصادی با توجه به رفتارهای سیاسی شکل می گیرند.

در 200 روز گذشته از سال 1401، آنچه شاهد بوده ایم ادامه ناکارآمدی سیاسی بوده است. در حوزه برجام علیرغم رفت و برگشت های مکرر امیدها به نتیجه بخش بودن آن کم رنگ شده است. هرچند با توجه به شرایط سیاسی و اقتصادی داخل کشور ،ریشه عمده مشکلات داخلی بوده و توافقاتی از جنس برجام نقش مسکن کوتاه مدت را بازی می کند.

آنچه در انتهای نیمه اول سال در کشور شاهد بودیم شروع ناآرامی های اجتماعی به دلیل مرگ خانم مهسا امینی بود که فضای کشور را متلاطم نمود و بیانگر التهاب در هسته جامعه می باشد. انباشت انواع مشکلات اقتصادی ،اجتماعی و  سیاسی و کمرنگ شدن امیدها به اصلاحات اساسی ریشه اصلی این ناآرامی ها می باشد.

داستان روسیه

شروع جنگ روسیه و اکراین در ابتدا با ایجاد اختلال در عرضه برخی محصولات موجب رشد قیمت آنها شد و فرصتی را برای شرکتهای صادر کننده فراهم نمود که با وضع عوارض صادراتی این فرصت از دست رفت و در نهایت قیمتها عموما به شرایط قبل از جنگ کاهش پیدا کرد. در ادامه تحریم روسیه باعث هجوم شرکتهای روسی به بازارهای مقصد صادراتی شرکتهای ایرانی شده و شرایط نامناسبی را بخصوص در حوزه فولاد رقم زد.

سایه رکود جهانی

با ادامه روند تورم در آمریکا و اروپا، جهت گیری بانک های مرکزی به سمت افزایش نرخ بهره و سرد کردن فضای ملتهب بازارها پیش رفت که در کنار سایر عوامل از جمله چالشهای اقتصادی چین بخصوص در حوزه مسکن باعث ایجاد فضای رکود در بازارهای جهانی شده است. ترس از ادامه دار بودن رکود باعث ریزش قیمتهای جهانی کالاها شده است . با توجه به اینکه عمده شرکتهای بزرگ ما مستقیم یا غیر مستقیم تحت تاثیر قیمتهای جهانی هستند با کاهش این قیمتها و دامپینگ روسیه در بازارهای صادراتی شرایط سختی را در پیش دارند.

کرونا

امیدها به کم رنگ شدن کرونا و برگشت به روال طبیعی افزایش پیدا کرده و این روزها اخبار کم تری از اثرات مخرب این بیماری و تاثیر آن بر اقتصاد مخابره می گردد.

نیمه دوم سال و داستان بودجه

از مهرماه هر سال که موضوع تدوین بودجه سال آتی شروع می شود اخبار و گمانه زنی های زیادی از آن منتشر می گردد که بر شرایط شرکتهای بورسی تاثیرگذار می باشد. متاسفانه برخی از سیاست گذاریهای کلان بجای آنکه در قوانین دیگر و بصورت بلندمدت تدوین گردند در بودجه سالانه مطرح و درج می شوند که اثرات زیان بار زیادی داشته و برنامه ریزی بلند مدت را برای فعالین اقتصادی غیرممکن می سازد.

موضوعاتی مانند نرخ گاز صنایع و شرکتهای پتروشیمی، نرخ حامل های انرژی ، مالیات و حقوق دولتی معادن موضوعاتی از این دست می باشند.

از آنجاکه در سنوات اخیر جنس سیاست گذاری های بودجه ای عموما به زیان شرکتهای بورسی بوده است سرمایه گذاران همواره با احتیاط با این موضوع برخورد می کنند و تا تصویب بودجه که در اسفند ماه انجام می شود موضوعات و شایعات مطرح در این زمینه را بصورت جدی دنبال می کنند بعبارتی بصورت سنتی نیمه دوم هر سال تحت تاثیر تصویب قانون بودجه سال بعد شرایط رکود بیشتری بر بازار حاکم می شود.

نرخ ارز

علیرغم ثبات نسبی قیمت ارز در نیمه نخست سال جاری که عموما تحت تاثیر انتظارات برجامی بود در روزهای اخیر دوباره شاهد تحرکات رشدی در نرخ ارز بودیم. به نظر می رسد در شرایط حاضر مهم ترین محرک بازار رشد قابل توجه در نرخ ارز و انتظارات تورمی می باشد.

جمع بندی

در ابتدای سال بالا بودن قیمتهای جهانی در کنار شانس رشد قیمت ارز باعث شد که شاهد رونق نسبی در فضای بازار بورس باشیم.این رونق کوتاه مدت بود و با کاهش قیمتهای جهانی و عدم اجازه افزایش نرخ ارز نیما متناسب با نرخ ارز آزاد، همچنین عدم اجازه افزایش نرخ محصولات داخلی متناسب با افزایش قیمت تمام شده، امیدهای ابتدای سال، جای خود را به بیم هایی در مورد آینده بازار داد .

در ادامه سال، ناآرامی های اجتماعی بر ریسکهای کشور افزوده شد و باعث شد طی دو هفته برخی از شرکتها کاهش بیش از 10 درصدی در قیمتها را تجربه کنند.

قیمت سهام اکثر شرکتها در حال حاضر افت قابل توجهی داشته و در یک رالی دو ساله و فرسایشی عمدتا به قیمتهای سال 1398 برگشته است و با هر متر و معیاری می توان به ارزندگی آنها پی برد.  علیرغم رشد فزاینده ریسکهای اقتصادی و سیاسی چنانچه رخدادهایی از جنس بحران را  متصور نباشیم می توانیم امیدوار باشیم سطوح فعلی قیمت سهام با دید میان مدت برای سرمایه گذاری جذاب بوده و می تواند بازده مناسبی را به همراه داشته باشد. البته نباید فراموش کرد که آرامش و ثبات سیاسی و اقتصادی شرط اساسی پویایی و رشد بازارهای مالی می باشد و هرگونه بی ثباتی از این جنس همانند یکسال گذشته می تواند فضای رکودی بر بازارها حاکم کند و موجب فرار سرمایه گذاران گردد.