افرادی که از دانش، مهارت و تجربه کافی برای حضور مستقیم در بازار بورس برخوردار نیستند و یا زمان و انرژی کافی برای این کار را ندارند می توانند از شیوه های مختلفی برای سرمایه گذاری های پرسود استفاده کنند. یکی از بهترین شیوه های سرمایه گذاری برای این افراد استفاده از خدمات سبدگردانی شرکت های معتبر است. در ادامه مطلب به بررسی سبد و سبدگردان و مهم ترین چالش های سبدگردان ها پرداخته خواهد شد.
سبدگردانی چیست؟
سبدگردانی (Portfolio Management Service) در حقیقت به فرایندی گفته می شود که طی آن سبدگردان مثل سبدگردان بورس ، بر اساس دانش، تجربه و مهارت های خود سرمایه سرمایه گذاران را مدیریت کرده و در سهام شرکت های مختلف سرمایه گذاری می کند. در اصل سبدگردانی چیدمان صحیح دارایی ها در قالب یک سبد مشخص است. به بیانی دیگر سبدگردانی به مدیریت پرتفوی یا سبد سرمایه گذار گفته می شود.
مفهوم سبد و پرتفوی اولین بار در سال 1950 توسط هری مارکوئیتز بیان شد که به منظور کاهش ریسک سرمایه گذاران است. به صورت کلی لازم است که سرمایه گذاران در پرتفوی خود از سهام شرکت های مختلفی داشته باشند تا میزان ریسک کاهش پیدا کند و در صورت افت سهام یک شرکت خاص، میزان خسارت ها با افزایش سایر سهام ها جبران شود. مدیریت پرتفوی برای کسانی که با بازار بورس آشنایی ندارند در اصل توسط سبدگردان که یک شخص حقوقی است انجام می شود.
مزیت های سبدگردانی
به صورت کلی هرکدام از روش های سرمایه گذاری می توانند مزیت ها و معایب خاص خود را داشته باشند و استفاده از سبدگردان خصوصی نیز دارای مزایای متعددی است که به شرح زیر می باشند:
· انعطاف پذیری بالا و تنوع ترکیب دارایی ها و همچنین دسترسی سرمایه گذار به پرتفوی به صورت روزانه
· عدم نیاز به دانش و مهارت و تجربه از طرف سرمایه گذار
· استفاده از سبدگردانی امکان مدیریت حرفه ای سرمایه را به سرمایه گذاران می دهد و معمولا افرادی که وظیفه سبدگردانی را بر عهده دارند از دانش و تخصص بالایی برخوردارند.
· سودی که سرمایه گذار از طریق سبدگردانی کسب می کند مشمول مالیات نخواهد بود.
· منافع سبدگردان موازی با منافع سرمایه گذار است بنابراین سبدگردان نمی تواند کم کاری کند.
· استفاده از خدمات سبدگردانی ریسک بسیار کمتری در مقایسه با حضور مستقیم در بازار بورس دارد.
· عدم نیاز به صرف زمان و انرژی چرا که تمامی امور بر عهده سبدگردان بورس خواهد بود.
مشکلات سبد گردانی و سرمایه گذاری در آن
اگرچه امروزه شرکت سپرده گذاری مرکزی و سازمان بورس و اوراق بهادار تلاش های زیادی برای برطرف کردن مشکلات سبدگردانی کرده اند اما هنوز شرکت های سبدگردان درگیر مشکلات مختلفی هستند. در سال های گذشته تمام قراردادهای سبدگردانی باید به سپرده گذاری رفته و تایید می شد و بعد از تایید دوباره به سبدگردانی برمی گشت و سپس فرایند ادامه پیدا می کرد.
هرچند که امروزه تعداد فرایندهای شروع فعالیت ها کمتر شده است اما مدت زمان این فرآیندها طولانی تر شده است که به دلیل تعداد بالای قراردادها و عدم ظرفیت پاسخگویی مناسب است. هرچند که این فرآیندها برای جلب اعتماد سرمایه گذاران است اما طولانی شدن آن می تواند مشکلات عدیده ای در عملیات شرکت های سبدگردان ایجاد کند.
سازمان بورس همچنین شرکت های سبدگردان را ملزم کرده است که به ازای هر 50 میلیارد تومان یک تحلیلگر متخصص را به تیم اضافه کنند و به ازای هر 100 میلیارد تومان باید اقدام به استخدام نیروی متخصص و دارای مدرک مدیر سبد نمایند.
این دستورالعمل می تواند دو مشکل ویژه ایجاد کند؛ نخست این که افرادی با چنین مدرکی بسیار کم هستند و دوم این که در کشور ایران که نرخ تورم بسیار بالایی وجود دارد این قوانین که بر حسب ریال تعیین شده اند می تواند در مدت زمان کوتاهی معنا و مفهوم خود را از دست بدهند. این قوانین که دوام و طول عمر مشخصی ندارند می توانند باعث تخلف و پنهان کاری شوند و در نهایت اعتماد سرمایه گذاران را از بین ببرند. شرکت های سبدگردان خدمات متنوع و گسترده ای همچون ارائه مشاوره سرمایه گذاری به سرمایه گذاران ارائه می کنند که اعتماد آنها را به این بازار جلب کنند اما این مشکلات در نهایت منجر به سلب اعتماد آنها خواهد شد.
چالش های اصلی شرکت های سبدگردان
همانطور که گفته شد ممکن است مشکلات مختلف و متعددی در بخش سبدگردانی وجود داشته باشد که می توان اصلی ترین عامل آنها را عدم شناخت یا شناخت محدود سرمایه گذاران با روش های غیرمستقیم سرمایه گذاری در بازار سرمایه دانست. به عنوان مثال در دو سال گذشته بیش از ده ها میلیون کد بورسی صادر شده است که درصد بسیار کمی از آنها از طریق شرکت های سبدگردان وارد بازار شده اند. حضور افراد عادی و بدون دانش و تجربه در بازار سرمایه به معنی حکمرانی احساسات و هیجانات بر بازار است. این حضور غیر منطقی و غیر علمی افراد عادی در بازار باعث عدم ثبات و افزایش نوسان می شود و فقط شرکت های سبدگردان قادر خواهند بود که ثبات و پایداری لازم را به بازار برگردانند.
از دیگر چالش های این شرکت ها بخش اجرایی بازار است. اگرچه در یک سال گذشته و با ریاست دهقان دهنوی اقدامات مطلوبی برای سهولت بخشی به صدور مجوزها انجام شده اما هنوز گلوگاه‌هایی باقی مانده است هر چند که مدیریت و ریاست دهنوی خیلی سریع به پایان رسید و اکنون این مسئولیت بر عهده مجید عشقی خواهد بود. عدم ثبات مدیریت و ریاست بازار سرمایه نیز می تواند چالش های متعددی برای شرکت ها داشته باشد چرا که تفاوت سلیقه ها مانع از فعالیت های مفید خواهد شد.
از دیگر چالش های مهم شرکت های سبدگردان بحث مدارک لازم برای کارکنان سبدگردانی ها و کمبود افراد است که به آن اشاره شد. همچنین لزوم گرفتن مجوز جداگانه برای هر صندوق سرمایه گذاری که یک فرآیند طولانی است می تواند دغدغه ها و چالش های متعددی برای شرکت های سبدگردان ایجاد کند.
به صورت کلی لازم است که صدور مجوز صندوق ها با سهولت بیشتری انجام شود چرا که سرمایه گذاری غیر مستقیم سرمایه گذاران بدون حضور صندوق ها به هیچ عنوان توسعه پیدا نخواهد کرد. در کشور ایران روند صدور مجوزها بسیار سختگیرانه تر از سایر کشورها می باشد و این می تواند باعث شود که سرمایه های افراد به سمت حوزه های دیگر برود و به اقتصاد کشور لطمه وارد شود.
جمع بندی نهایی
امروزه ده ها میلیون کد بورسی برای افراد توسط سازمان بورس و اوراق بهادار صادر شده است اما متاسفانه عدم مدیریت صحیح و نبود فیلترهای اجرایی مناسب باعث شده است که این بازی به بی ثباتی مطلق برسد. شرکت های سبدگردان از جمله مهم ترین نهادهایی هستند که می توانند ثبات و پایداری نسبی را به بازار سرمایه برگردانند اما این شرکت ها نیز با چالش ها و مشکلات مختلفی مواجه هستند که در نهایت منجر به کاهش انگیزه و کم رنگ تر شدن فعالیت آنها می شود. در مقاله دیگری از سایت رسمی شرکت سبدگردان آرکا مقاله ای با عنوان چگونه در صندوق های سرمایه گذاری سرمایه گذاری کنیم؟ منتشر شده است که می تواند اطلاعات مفیدی در مورد روش های سرمایه گذاری به کاربران بدهد.