گواهی سپرده کالایی چیست؟

تعریف گواهی سپرده کالایی

بر اساس مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار گواهی سپرده کالایی، اوراق بهاداری است که مؤید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالا است و پشتوانه آن قبض انبار استانداردی است که توسط انبارهای مورد تایید بورس صادر می‌گردد. به بیان دیگر فرض کنید، که برای یک کالا، استاندارد مشخصی تعیین می‌شود و انبارهایی نیز با نظارت سازمان بورس، کالاهایی که استاندارد تعریف شده را داشته باشند، پذیرش می‌کنند و به آورنده کالا (مالک) قبضی تحویل می‌دهند. این قبض چنانچه قابلیت معامله پیدا کند گواهی سپرده کالایی نامیده می‌شود. در واقع در مثال بالا دارنده قبض با مراجعه به شرکت‌های کارگزاری می‌تواند گواهی خود را بفروشد یا افراد دیگر می‌توانند این گواهی‌ها را خریداری کنند. در هر حال دارنده گواهی سپرده کالایی، مالک مقدار مشخصی از کالا است که می‌تواند با مراجعه به انبارهای مربوطه، نسبت به دریافت کالا اقدام کند.

کاربردهای گواهی سپرده کالایی

کاربرد گواهی سپرده کالایی بشرح زیر است:

• پشتوانه دریافت تسهیلات از نظام بانکی
• تضمین به منظور انجام معامله در بورس کالا
• ابزار تحویل در قراردادهای آتی

مزایای گواهی سپرده کالایی

با استقرار نظام انبارداری و صدور گواهی سپرده کالایی:

•  قابلیت نقد شونده کردن کالاهای راکد به وجود می آید.
•  هزینه های انبارداری و جابجایی بین انبارها کاهش می‌یابد.
•  فاصله زمانی بین تولید و مصرف کالا توسط تولیدکننده مدیریت می‌شود.
•  به ثبات قیمت ها کمک می‌نماید.
•  تامین مالی تولیدکنندگان در کوتاه‌ترین زمان و با کمترین هزینه انجام می‌شود.
•  به استاندارد سازی کالاها منجر می‌شود.
• وضعیت موجودی کالاها در انبارها را برای سیاست گذاری‌های کلان نشان می‌دهد.

 گواهی سپرده طلا

همانطور که از تعریف این ابزار مشخص است برای هر کالایی که بتوان استانداردهای مشخص تعریف کرد، می‌توان گواهی سپرده کالایی تعریف و راه اندازی نمود. اولین گواهی سپرده بر روی سکه بهار آزادی تعریف شد و گواهی سپرده سکه طلا منتشر گردید. از آنجا که سکه بهار آزادی در کشور ما توسط بانک مرکزی و با مشخصات ثابت و معینی ضرب می‌گردد، برای تعریف استاندارد بر روی آن چالش خاصی وجود ندارد.
بانک‌های مختلفی از جمله بانک رفاه، بانک سامان و بانک صادرات اقدام به راه اندازی انبارهایی کرده و سکه طلا را پذیرش و گواهی سپرده طلا صادر می‌کنند. دارنده این گواهی‌ها می‌تواند از طریق بورس آنها را بفروشد. افراد دیگر هم در صورتی که علاقمند به سرمایه گذاری بر روی سکه طلا باشند بجای خرید فیزیکی این سکه‌ها می توانند به خرید گواهی سپرده طلا اقدام کنند. در هر زمان دارنده این گواهی می‌تواند با مراجعه به انبار اقدام به دریافت سکه طلا نماید. انبارها بابت نگهداری این سکه ها هزینه انبارداری دریافت می‌کنند.

سایر گواهی های سپرده کالایی

علاوه بر سکه بهار آزادی، در حال حاضر برای پسته، زعفران، برنج، کشمش، خرما و زیره سبز نیز گواهی سپرده کالایی تعریف و راه اندازی شده است. لازم بذکر است که امور اجرایی مربوط به گواهی سپرده کالایی توسط شرکت بورس کالا انجام می گیرد ولی معاملات آن همانند معاملات سهام در پلتفرم یکسانی انجام می‌شود.
می‌توانید لیست انبارهای مجاز و استانداردها و شرایط پذیرش و صدور گواهی را از اینجا مشاهده کنید.